Η μουσική στα χρόνια της χολέρας

Ένα μουσικό και όχι μόνο οδοιπορικό στα χρόνια της χούντας των συνταγματαρχών

Είναι βέβαιο ότι η περίοδος της δικτατορίας των συνταγματαρχών, η μαύρη επταετία, άλλαξε ριζικά την ελληνική κοινωνία και κατ’ επέκταση και την εξέλιξη του πολιτισμού στη χώρα. Η κουλτούρα σημαδεύτηκε από τη λογοκρισία και από το πρότυπο της ανώδυνης διασκέδασης με ανώδυνα τραγούδια, ανώδυνες ταινίες και ανώδυνα αναγνώσματα. Το γκροτέσκο κυριαρχούσε παντού.

Όσο για τη λογοκρισία… Δεν ήταν κάτι νέο για τους έλληνες δημιουργούς και θα ήταν υπερβολή και ελλιπής καταγραφή της ιστορίας να το ισχυριστούμε αυτό. Απαγορεύσεις υπήρχαν και πριν.

Αυτό που συνέβη με τη χούντα ήταν η ελληνική νεολαία να αποκοπεί πλήρως από το παγκόσμιο αντιπολεμικό κίνημα της δεκαετίας του ’60 που τότε κορυφωνόταν με το Μάη του ’68, το Monterey Festival, το Woodstock, μετέπειτα, το πανεπιστήμιο του Kent και την τραγική κατάληξη με την εισβολή του στρατού, που καταγράφηκαν στην ταινία Strawberry Statement (Φράουλες και Αίμα, εδώ). 

Και αποκόπηκε η ελληνική νεολαία αφενός λόγω της άγριας καταστολής και του φόβου που τα πρώτα χρόνια κυρίευσε ακόμα και μεγάλο κομμάτι της αριστεράς, αλλά και λόγω του δικού της, υποχρεωτικού, ίσως, προσανατολισμού. Η ελληνική αριστερά προερχόμενη από ένα σκληρό εμφύλιο είχε αποκηρύξει σε μεγάλο βαθμό τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά ακόμα και αυτό το ρεμπέτικο! Ο,τι δεν ήταν πολιτικό, δύσκολα γινόταν αποδεκτό. Ο Ζαχαριάδης, δήλωνε για το ρεμπέτικο, ότι δεν μπορούσε ένα πεσιμιστικό τραγούδι να είναι το τραγούδι της εργατικής τάξης.

Η ίδια η ελληνική νεολαία είχε σοβαρά πρωτογενή προβλήματα να λύσει. Η καταπίεση, η στέρηση ελευθεριών, η καταστολή… Έτσι, ένα μεγάλο κομμάτι της αναζητούσε διεξόδους στο πολιτικό τραγούδι, ανακάλυπτε τα τραγούδια της αντίστασης και του αντάρτικου με τον Πάνο Τζαβέλα και διψούσε για έκφραση που θα γινόταν αποδεκτή από μεγάλο κομμάτι του κόσμου, θα περνούσε συνθήματα.

Το rock και η συνταρακτική του πολιτικοποίηση με τον Bob Dylan, τη Joan Baez και όλα τα τεράστια, μυθικά πλέον, ονόματα που ξεπηδούσαν κατά εκατοντάδες σε Αμερική και Αγγλία δεν κατάφερε να διεισδύσει στην ελληνική κοινωνία.

Ήλθε και η απαγόρευση της δικτατορίας που έβαλε την ταφόπλακα.

Γνωρίζοντας τους κινδύνους, η χούντα έχει βάλει την νεολαία στο στόχαστρο από πολύ νωρίς.

Στις 9 Μαΐου εκδίδεται διάταγμα των υπουργών Εσωτερικών, Στυλιανού Παττακού και Δημόσιας Τάξης, Παύλου Τοτόμη που απαγορεύει την είσοδο στην Ελλάδα, παντός «ρυπαρού και ρακένδυτου ή φέροντος γενειάδα ή μακράν κόμη τουρίστα». Αυτών, δηλαδή, που τότε αποκαλούσαν «γιεγιέδες» εξαιτίας του «She loves you, yeah, yeah, yeah!» των Beatles.

Ο υπουργός Παιδείας Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου διατάζει τους μακρυμάλληδες μαθητές να κουρεύονται με την ψιλή και υποχρεώνει τις μαθήτριες να δένουν τα μαλλιά τους μόνο με κορδέλα λευκή, μαύρη ή θαλασσιά.

Επικεφαλής της εκστρατείας ετέθη ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, Ιωάννης Λαδάς, ο οποίος σε λόγο του τον Ιανουάριο του 1969 δήλωνε: «Όταν τους συλλάμβανα και τους εκούρευα, δεν το έκανα για να τους κόψω τα μαλλιά, αλλά δια να τους κόψω την νοοτροπία που ήταν καταστρεπτική και για τους ιδίους και για την πατρίδα».

Στις 16,17 και 18 Ιουνίου 1967 στην Καλιφόρνια έχουμε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψε τη νεανική κουλτούρα. Ήταν το Monterey Pop Festival, η κυριότερη εκδήλωση του περίφημου Καλοκαιριού της Αγάπης με ονόματα όπως ο Jimi Hendrix και οι Who να κάνουν τις πρώτες εμφανίσεις τους, ενώ θα είναι η πρώτη «φεστιβαλική» σκηνική παρουσία της Janis Joplin που συνταράσσει, πραγματικά, με το Ball and Chain, και του Οttis Redding.

H χούντα δεν επιτρέπει να μεταδοθεί τίποτα στην Ελλάδα. Ελάχιστα πράγματα έφτασαν εδώ και διακινήθηκαν από λίγους δακτυλοδεικτούμενους. Παρόλα αυτά, σιωπηρά, κάτι απλωνόταν.

Στον τέταρτο χρόνο της δικτατορίας, στις 29 Νοεμβρίου 1970, γίνεται η πρώτη προβολή της ταινίας Woodstock στον ιστορικό κινηματογράφο Παλλάς στην οδό Βουκουρεστίου. Η πλατεία Συντάγματος κατακλύστηκε από χιλιάδες νέων που προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν εισιτήριο και στη διάρκεια της προβολής εξελίχθηκαν σκηνές «υστερίας» για να ακολουθήσει επέμβαση της αστυνομίας με 13 συλλήψεις.

Το 1969, εισήχθη το Νομοθετικό Διάταγμα 93 «Περί των δικαιωμάτων και των καθηκόντων των φοιτητών των ΑΕΙ» το οποίο όριζε πως όλοι οι φοιτητές που θα καταδικάζονταν για πολιτικούς λόγους θα διαγράφονταν από το πανεπιστήμιο και θα αποκλείονταν δια βίου από την εκπαίδευση.

Προσθέστε σε όλα αυτά και τις απαγορεύσεις βιβλίων από ονόματα όπως Ζαν Πωλ Σαρτρ, Τόμας Μαν, Έλιοτ, Αμπέρ Καμύ, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Κώστα Βάρναλη, Γιάννη Ρίτσου, Σολόχωφ, Ηλία Ερεμπουργκ, Χόρχε Αμάντο, Τζώρτζ Φίνλεϊ… Απαγορεύτηκαν ακόμα και οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι του Διονυσίου Σολωμού, αλλά και ο Τροπικός του Αιγόκερω του Henry Miller, καθώς στις 8 Μαρτίου 1970 χουντικό δικαστήριο διέταξε την «πολτοποίηση» 600 από τα 1000 συνολικά αντίτυπα του βιβλίου του Henry Miller.

Εν τω μεταξύ με το υπ’ αριθμ’ 13 διάταγμα του στρατού, την 1η Ιουνίου 1967 απαγορεύθηκε «η αναπαραγωγή και εκτέλεση της μουσικής του συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη δεδομένου ότι η μουσική αυτή βρίσκεται εις την υπηρεσίαν του Κομμουνισμού». Η πρώτη απαγόρευση, όμως, του Θεοδωράκη έγινε λίγους μήνες πριν από τη δικτατορία, επί κυβερνήσεως Παναγιώτη Κανελλόπουλου όταν απαγορεύτηκε η μετάδοση της μουσικής του από το ραδιόφωνο. Η δικτατορία, απλώς, απαγόρευσε και την κυκλοφορία των δίσκων, κάθε εκτέλεση, ακόμα και την ακρόαση!

Το κείμενο της διαταγής απαγόρευσης του Αγγελή μελοποιήθηκε το 1968 από τον γερμανό μουσικοσυνθέτη Paul Dessau και αποτέλεσε ένα έργο του για αφηγητή, μεικτή χορωδία και ορχήστρα, προς τιμήν του Μίκη Θεοδωράκη.

Οι διανοούμενοι είχαν σιωπήσει τα πρώτα χρόνια, γεγονός που καυτηρίαζε ακόμα και ο ξένος Τύπος. Άλλοι από φόβο άλλοι για δικούς τους λόγους, αποδέχθηκαν τη λογοκρισία ή προτίμησαν να αποσυρθούν. Για να μην αδικήσουμε, όμως, τον πνευματικό κόσμο, ένα μεγάλο κομμάτι του διέφυγε στο εξωτερικό.

Από τις πρώτες μέρες η δικτατορία είχε συλλάβει και εξορίσει τους Γιάννη Ρίτσο, Γιάννη Ιμβριώτη, Τάσο Βουρνά, Κώστα Κουλουφάκο, Γιάννη Νεγρεπόντη, Αντρέα Λεντάκη, Μανόλη Φουρτούνη, Γιάννη Αγγέλου, Βασίλη Ρώτα… Οι Νικηφόρος Βρεττάκος, Μάριος Πλωρίτης, Δημήτρης Ραυτόπουλος, Κώστας Κοτζιάς (είχα την τιμή να μαθητεύσω για λίγο δίπλα του), Τίτος Πατρίκιος, Μ.Μ. Παπαϊωάννου, Άρης Αλεξάνδρου, Καίτη Δρόσου, Αριστοτέλης Νικολαϊδης, Ιάσων Δεπούντης, Ζήσης Σκάρος, Τατιάνα Μιλλιέξ, Μίμης Δεσποτίδης, έχουν διαφύγει στο εξωτερικό για να συναντήσουν εκεί το Βασίλη Βασιλικό και μερικούς ακόμα που βρίσκονταν ήδη εκτός συνόρων και αποφάσισαν να μην επιστρέψουν.

Μόλις στις 23 Απριλίου 1969 υπήρξε η πρώτη αντίδραση με ένα κείμενο που στάλθηκε στις εφημερίδες, οι οποίες δεν το δημοσίευσαν λόγω της λογοκρισίας, αλλά μεταδόθηκε από τους ξένους ανταποκριτές στη χώρα. Οι υπογραφές που συγκεντρώθηκαν ήταν μόλις 19! Αξίζει να δούμε ποιοι ήταν οι «θαρραλέοι» που το υπέγραψαν.

Αβέρωφ Μιχαήλ, Αλέξανδρος Αργυρίου, Θανάσης Βαλτινός, Γιώργος Γεραλής, Ιάσων Δεπούντης, Λιλή Ιακωβίδη, Παντελής Καλλιότσος, Λίνα Κάσδαγλη, Νίκος Κάσδαγλης, Φώντας Κονδύλης, Αλέξανδρος Κοτζιάς, Μένης Κουμανταρέας, Τάκης Κουφόπουλος, Κωστούλα Μητροπούλου, Ρόδης Ρουφος, Κώστας Ταχτσής, Καίη Τσιτσέλη, Θ. Δ. Φραγκόπουλος, Μανόλης Αναγνωστάκης.

Το ελληνικό τραγούδι, λαϊκό και ρεμπέτικο, υποχωρεί αφήνοντας έδαφος στη διασκέδαση στις μεγάλες πίστες με ονόματα όπως η Μαρινέλλα και ο Τόλης Βοσκόπουλος να πρωτοστατούν.

Παρόλα αυτά, στη διάρκεια της επταετίας θα βγουν και μερικά πολύ σημαντικά έργα.

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ηχογραφεί τα έργα: «Ηλιος ο πρώτος» (1969) σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, «Το χρονικό» (1970), «Τα ριζίτικα» (1971), «Τα τραγούδια του νέου πατέρα» (1972) και την «Ιθαγένεια» (1972).

Ο Μάνος Λοίζος γράφει τα «Ο σταθμός» (1968), «Θαλασσογραφίες» (1970) και «Να 'χαμε, τι να 'χαμε» (1972).

Ηχογραφήθηκαν ακόμα…

Ο Άγιος Φεβρουάριος του 1971 σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και μουσική Δήμου Μούτση με ερμηνευτές τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα.

Ο Μεγάλος Ερωτικός του Μάνου Χατζιδάκι με τις εξαιρετικές ερμηνείες των Φλέρυ Νταντωνάκη και Δημήτρη Ψαριανού.

Η Μικρά Ασία σε στίχους Πυθαγόρα Παπασταματίου και μουσική Απόστολου Καλδάρα με ερμηνευτές τους Γιώργο Νταλάρα και Χαρούλα Αλεξίου.

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης γράφει τα «Μικροαστικά» (1973) σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη.

Στις 23 Ιουλίου 1974, την μέρα της πτώσης της χούντας ολοκληρώθηκε η ηχογράφηση ενός ακόμα ιστορικού δίσκου με τον τίτλο Οδός Αριστοτέλους σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και μουσική Γιάννη Σπανού, ενώ το 1974 κυκλοφόρησαν επίσης σε δίσκο η μουσική και τα τραγούδια της θρυλικής παράστασης Το Μεγάλο μας Τσίρκο. Το θεατρικό έργο, δηλαδή, του μεγάλου Ιάκωβου Καμπανέλλη με τη μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου και τις ερμηνείες του Νίκου Ξυλούρη. Πρωταγωνιστές οι Τζένη Καρέζη και Κώστας Καζάκος.

Όμως, υπήρχε και η πλευρά των καλλιτεχνών που συνεργάστηκαν με τους συνταγματάρχες.

Η πρώτη επέτειος του πραξικοπήματος γιορτάστηκε με ειδική φιέστα στο Παναθηναϊκό Στάδιο παρουσία πολλών καλλιτεχνών πρώτης γραμμής, αλλά και λιγότερο γνωστών.

Παρουσιαστής του προγράμματος, ποιος άλλος; Ο Γιώργος Οικονομίδης.

Διευθυντές της ορχήστρας του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας οι κ.κ. Γιώργος Κατσαρός, Κώστας Κλάβας, Τάκης Αθηναίος, Τάκης Μωράκης και Ανδρέας Χατζηαποστόλου.

Οι τραγουδιστές και ηθοποιοί που έπαιξαν σε σκετς της χούντας ήταν: Ρένα Βλαχοπούλου, Φώτης Δήμας, Μαρινέλλα, Γιάννης Βογιατζής, Κώστα Βουτσάς, Γιάννης Πουλόπουλος, Νινή Τζάνετ, Νίκος Σταυρίδης, Ντίνος Ηλιόπουλος, Σώτος Παναγόπουλος, Τρίο Γκρέκο, Νάντια Κωνσταντοπούλου, Ρένα Ντορ, Τζένη Βάνου, Σταμάτης Κόκοτας, Βίκυ Μοσχολιού, Τώνης Μαρούδας, Γιώργος Ζαμπέτας και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης!

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγούδησε τον Ύμνο της Χούντας! Την Πέμπτη 13 Ιουλίου 1967 σε μια καλλιτεχνική βραδιά υπό την αιγίδα του Κεντρικού Ραδιοφωνικού Σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων, στο κέντρο Δειλινά της Γλυφάδας, η Βίκυ Μοσχολιού και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγούδησαν, σε πρώτη εκτέλεση, τον Ύμνο της δικτατορίας.

«Μέσα στ’ Απρίλη τη γιορτή,

το μέλλον χτίζει η νιότη

αγκαλιασμένη, δυνατή,

μ’ εργάτη, αγρότη, φοιτητή

και πρώτο το στρατιώτη…».      

Ο Μίκης Θεοδωράκης αντέδρασε έντονα. Σε επιστολή του προς τον Μπιθικώτση, η οποία δημοσιεύτηκε στο όργανο της χούντας, τον Ελεύθερο Κόσμο του Σάββα Κωνσταντόπουλου στις 16 Νοεμβρίου 1967, ο συνθέτης έγραφε:

Γρηγόρη.

Διάβασα με κατάπληξη ότι πρόκειται να τραγουδήσεις στα “Δειλινά” τον “Ύμνο της Επαναστάσεως”. Νομίζω ότι είσαι αρκετά μεγάλος για να καταλαβαίνεις τι πρόκειται να κάνεις. Πόσες ευθύνες επωμίζεσαι και σε τι σοβαρούς κινδύνους μπαίνεις. Κάθισε σπίτι σου με αξιοπρέπεια. Μην γκρεμίζεις με μια κλωτσιά αυτό που χτίσαμε μαζί τόσα χρόνια. Μην ακούς τους κερδοσκόπους και τους προσκυνημένους. Μη ρίχνεις στο βούρκο το όνομά σου και το όνομα των παιδιών σου, που σε λίγο θα ντρέπονται για σένα. Κάνε τον άρρωστο. Φύγε για το εξωτερικό. Εκεί μπορείς ν’ αρχίσεις μια καινούργια καριέρα. Η Μελίνα σε περιμένει. Γιατί αν εσύ ο Μπιθικώτσης, το πρωτοπαλίκαρο του Θεοδωράκη, γίνεις επίσημος τραγουδιστής της Δικτατορίας τραγουδώντας αυτό το άθλιο κατασκεύασμα θα πρέπει να ξέρεις ότι θα γίνεις ο πιο αχάριστος και τιποτένιος προδότης που γέννησε ο Λαός μας. Στο όνομα της φιλίας μας και για χάρη της γυναίκας σου, των παιδιών σου και όλων των αμέτρητων φίλων μας, σε ικετεύω να μ’ ακούσεις για τελευταία φορά. Μετά την Πέμπτη θα είναι αργά. Πάρα πολύ αργά.

Υπογραφή: Μίκης Θεοδωράκης

Αθήναι, Ιούλιος 1967

Το γεγονός που σημάδεψε τη ροκ κουλτούρα στη χώρα ήταν, δίχως άλλο, η συναυλία των Rolling Stones στις 17 Απριλίου 1967, τέσσερις μόλις ημέρες πριν το πραξικόπημα. Η συναυλία στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, η οποία δεν τελείωσε ποτέ καθώς η έμπνευση του Mick Jagger να πετάξουν κόκκινα γαρύφαλλα στον κόσμο (όπως έκαναν σε όλες τις εμφανίσεις τους τότε) προκάλεσε την επέμβαση της αστυνομίας, τον ξυλοδαρμό του μάνατζερ του συγκροτήματος Tom Keylock. Οι διακόπτες κατέβηκαν, όπως κατέβηκαν και για ολόκληρη τη χώρα λίγες ημέρες μετά. Αυτή ήταν και η τελευταία εμφάνιση του Brian Jones με το συγκρότημα! Και, δυστυχώς, δεν υπάρχει καταγεγραμμένη σε ταινία καθώς το υλικό χάθηκε. Εδώ, όμως, θα βρείτε καταγεγραμμένες όλες τις λεπτομέρειες.  http://musicouch.com/genres/rock/rolling-stones-1967-the-european-tour-and-the-dictatorships-sabotage/  (Αν ο σύνδεσμος δεν λειτουργεί αντιγράψτε τη διεύθυνση και βάλτε τη σε νέο παράθυρο)

Ενδεικτική της αντίληψης της χούντας για τη μουσική ήταν η ομιλία του γενικού γραμματέα του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, συνταγματάρχη Λαδά, στην Καλαμάτα το Φεβρουάριο του 1970, στα εγκαίνια της «Μουσικής Στέγης» της πόλης, ο οποίος είχε στην αρμοδιότητά του τις Τέχνες και τα Γράμματα. «Είναι και ανεπίτρεπτον να δεχόμεθα την εισβολήν ξένων αντιλήψεων. Ομιλώ περί της ψυχεδελικής μουσικής και άλλων παρεμφερών τάσεων, που αντί να εξευγενίζουν τα ήθη και να απαλύνουν τους χαρακτήρας, όπως εδίδαξαν οι πρόγονοί μας, αντί να πράττουν τούτο, ερεθίζουν ένστικτα και υποβιβάζουν τον άνθρωπον εις εξαθλιωμένην ύπαρξιν. Το αποτέλεσμα της ξενομανίας εις την μουσικήν ήτο να παραγκωνισθή η δημοτική μας μουσική, η μουσική αυτή, η οποία δεν συνετελέσθη από ναρκομανείς χίππυς, αλλά επήγασεν από γνήσια αισθήματα… Εξυπηρετεί την κοινωνίαν η τέχνη, όταν δι' αυτής υμνείται ο πεσσιμισμός, η αισχρολογία; Και υποβάλλονται χυδαία πράγματα εις τον νουν ή εξυμνούνται οι αρνηταί των αξιών όπως οι κομμουνισταί;».

Ο Διονύσης Σαββόπουλος είναι ο μοναδικός, εκείνα τα χρόνια, που κουβαλά κάτι από την αύρα του Bob Dylan και του rock, αλλά και ο Δημήτρης Πουλικάκος, η μοναδική γνήσια rock φωνή. Σχήματα όπως οι Socrates Drank the Conium, Πελόμα Μποκιού, Νοστραδάμος, Poll, Εξαδάκτυλος, συντηρούν το ελληνικό ροκ. Το Κύτταρο και το Ροντέο στις δόξες τους. Ο Γιώργος Ρωμανός, μία από τις πρώτες ροκ φωνές. Ακολούθησαν οι Παύλος Σιδηρόπουλος και Δέσποινα Γλέζου, ενώ ο Ασιμος έκανε τα πρώτα του βήματα, χωρίς να κατατάσσεται στη ροκ σκηνή ακόμα τότε.

Όλα αυτά, μέσα σε μια ατμόσφαιρα γλυκιάς συνωμοσίας κάτω από τη μύτη της λογοκρισίας που, έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούσε να διακρίνει τα πάντα. Υπάρχει το περιστατικό των Μίκη Θεοδωράκη και Χρήστου Λεοντή να στέλνουν στο υπουργείο παρτιτούρα του Εθνικού Ύμνου και η επιτροπή να μην το αντιλαμβάνεται.

Η φιγούρα του Νίκου Μαστοράκη παντού. Διοργανωτής της συναυλίας των Rolling Stones, μάνατζερ των θρυλικών MGC, μεταξύ άλλων και τέλος, συνεργάτης της χούντας με τη γνωστή πια θλιβερή τηλεοπτική του εκπομπή με τους συλληφθέντες φοιτητές του Πολυτεχνείου το 1973.

Στον αντίποδα αυτών, το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και οι Ολυμπιάδες Τραγουδιού με Κλειώ Δενάρδου, Τόλη Βοσκόπουλο, Γιάννη Βογιατζή και άλλα αποδεκτά από τη χούντα ονόματα.

Ο κόσμος αρπάζεται από το παραμικρό. Ακόμα και ο Ταρζάν του Θέμη Ανδρεάδη μετατρέπεται σε αντικαθεστωτικό άσμα στο μυαλό του καταπιεσμένου, αλλά και το «ο Γιώργος είναι πονηρός», καθώς πολλοί ήθελαν να το προσαρμόζουν στο πρόσωπο του Γιώργου Παπαδόπουλου.

Όλα αυτά, μέχρι τη μεταπολίτευση όπου είχαμε την έκρηξη του πολιτικού τραγουδιού που ακουγόταν πια ελεύθερα απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας.

Χρειάστηκε να περάσουν κάποια χρόνια για να γίνει το rock η μουσική της νεολαίας στη χώρα με σημαντική τη συμβολή του Γιάννη Πετρίδη σ’ αυτό και το περίφημο 4-5 στο 1^ο Πρόγραμμα που ακόμα συνεχίζει.