Το 1976 ήταν μία περίεργη χρονιά για το rock με αλλεπάλληλα κρούσματα μεγάλων αστεριών του να δηλώνουν υποστηρικτές των φασιστικών και ναζιστικών αντιλήψεων και ιδεών. Ο David Bowie χαιρετούσε ναζιστικά και χαρακτήριζε τον Χίτλερ "τον πρώτο ροκ σταρ" κι o Rod Stewart ασπαζόταν τον ρατσιστή, συντηρητικό Enoch Powell, από τα μεγάλα ονόματα των Torys στις δεκαετίες 60-70. ΄Ηταν, όμως, και η χρονιά που το punk συνάντησε τη σοσιαλιστική αριστερά της Μ. Βρετανίας φτιάχνοντας ένα απρόσμενο κινηματικό ζευγάρι και μέτωπο ενάντια στο φασισμό και το ρατσισμό.
Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Roger Daltrey είχε κάνει κι αυτός κάποιες δηλώσεις κατά των μεταναστών ενώ ο Keith Moon, ντυμένος αξιωματικός των SS έκανε βόλτες με ανοιχτό αυτοκίνητο στις γειτονιές των Εβραίων του Λονδίνου. Υπό την επήρεια ναρκωτικών και αλκοόλ, βεβαίως, και με την πάντοτε παρεξηγημένη και ακραία αίσθηση του χιούμορ που διέθετε.
Όμως, ήταν η ρατσιστική έκρηξη του Eric Clapton από σκηνής του Birmingham Odeon το βράδυ της 5ης Αυγούστου που πυροδότησε εξελίξεις και ένωσε ένα μεγάλο κομμάτι της νέας μουσικής σκηνής της Μ. Βρετανίας με συγκροτήματα punk, reggae και ska να στήνουν το κίνημα του ροκ ενάντια στο ρατσισμό (και το φασισμό, λίγο μετά) Rock Against Racism.
Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Roger Daltrey είχε κάνει κι αυτός κάποιες δηλώσεις κατά των μεταναστών ενώ ο Keith Moon, ντυμένος αξιωματικός των SS έκανε βόλτες με ανοιχτό αυτοκίνητο στις γειτονιές των Εβραίων του Λονδίνου. Υπό την επήρεια ναρκωτικών και αλκοόλ, βεβαίως, και με την πάντοτε παρεξηγημένη και ακραία αίσθηση του χιούμορ που διέθετε.
Όμως, ήταν η ρατσιστική έκρηξη του Eric Clapton από σκηνής του Birmingham Odeon το βράδυ της 5ης Αυγούστου που πυροδότησε εξελίξεις και ένωσε ένα μεγάλο κομμάτι της νέας μουσικής σκηνής της Μ. Βρετανίας με συγκροτήματα punk, reggae και ska να στήνουν το κίνημα του ροκ ενάντια στο ρατσισμό (και το φασισμό, λίγο μετά) Rock Against Racism.
Το National Front (Εθνικό Μέτωπο) σάρωνε στην Αγγλία με το σύνθημα «Κρατήστε τη Βρετανία λευκή» (Keep Britain white) και κάθε επανάληψη αυτού του συνθήματος από ανθρώπους του πολιτισμού και της τέχνης ήταν άκρως προκλητική και επικίνδυνη. Πόσω μάλλον, που η Μάργκαρετ Θάτσερ επέλαυνε και ο νεοφιλελευθερισμός απειλούσε να σπάσει το αυγό του φιδιού για πρώτη φορά μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Μία δημοσκόπηση της εποχής έδειξε ότι τα τρία τέταρτα του βρετανικού πληθυσμού ήταν υπέρ των θέσεων του Powell για το μεταναστευτικό!
Η πρώτη αντίδραση ήλθε με αφορμή το ξέσπασμα μίσους του Eric Clapton και ήταν από το φωτογράφο και ακτιβιστή Red Saunders, που μαζί με το φίλο του Roger Huddle και μία ομάδα καλλιτεχνών του δρόμου με την ονομασία Kartoon Klowns έστειλαν μία ανοιχτή επιστολή στα μουσικά έντυπα NME, Melody Maker και Sounds και την αριστερή εφημερίδα Socialist Worker καταγγέλλοντας τον Clapton και υπενθυμίζοντάς του ότι η μισή του μουσική είναι μαύρη.
"Half your music is black. You’re rock’s biggest colonist…..Who shot the Sheriff, Eric? It sure as hell wasn't you!".
(Μτφ. Η μισή σου μουσική είναι μαύρη. Είσαι ο μεγαλύτερος αποικιοκράτης του rock… Ποιος πυροβόλησε το σερίφη (ειρωνική αναφορά στο I Shot The Sheriff του Bob Marley, που μόλις είχε διασκευάσει ο Clapton); Το βέβαιο είναι πως δεν ήσουν εσύ!)
ANL και RAR, από κοινού οργάνωσαν την πρώτη μεγάλη διαδήλωση και συναυλία στο Victoria Park του Λονδίνου στις 30 Απριλίου του 1978. Η συμμετοχή του κόσμου τεράστια κι η συναυλία μνημειώδης με μία από τις καλύτερες εμφανίσεις των Clash. Για την ιστορία, οι μουσικοί που εμφανίστηκαν ήταν οι Patrick Fitzgerald, X-Ray-Spex, The Clash, Tom Robinson Band, Steel Pulse. Το κίνημα μεγάλωνε μέρα την ημέρα και, μοιραία, «τρύπωναν» σε αυτό και αρκετοί που σκέφτονταν μόνο τη δική τους προβολή. Υπήρχαν, όμως, και πολλοί που ούτε να ακούσουν δεν ήθελαν, παρότι δηλωμένοι αντιρατσιστές και αντιφασίστες. Sex Pistols και Stranglers, οι βασικότεροι.
Η αλήθεια είναι ότι η οργάνωση αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία από την punk σκηνή και δεν κατάφερε να προσελκύσει πολλά ονόματα. Οι Clash κι ο Tom Robinson ήταν αναμενόμενοι. Πολιτικοποιημένοι και με ξεκάθαρη αριστερή τοποθέτηση. Όμως, οι Stranglers αρνήθηκαν και αποφάσισαν να ακολουθήσουν τη δική τους πορεία σε ένα μοναχικό, δικό τους αγώνα ενάντια στο ρατσισμό. Όπως αποκάλυψε αργότερα και ο leader τους, Jean-Jacques Burnel, ήταν πικραμένος από τις κακές κριτικές και τους άδικους χαρακτηρισμούς που εισέπραξε από τους συντάκτες του ΝΜΕ, Tony Parsons και Julie Burchill (ο πρώτος τον είχε αποκαλέσει ομοφυλόφιλο και ναζί!), και οι δύο ταγμένοι στο σοσιαλιστικό κόμμα, αλλά είχε και ιδεολογικές αντιρρήσεις μιας και δεν ήθελε να συνταχθεί με ένα κόμμα ούτε με μία οργάνωση που χρησιμοποιούσε για σήμα της το σοβιετικό αστέρι. Άλλωστε, θα ήταν δύσκολο για ένα συγκρότημα που ηχογράφησε το No More Heroes να συνταχθεί με οποιοδήποτε κόμμα και να ακολουθήσει σύμβολα.
Η πραγματικότητα, επίσης, είναι πως στα χρόνια του Θατσερισμού και λίγο πριν την άνοδο της σιδηράς κυρίας, οι σοσιαλιστές της Μ. Βρετανίας χαρακτήριζαν κάποιον ναζί με μεγάλη ευκολία. Είναι, επίσης, περίεργο πώς δεν αντέδρασαν το ίδιο έντονα με το ναζιστικό χαιρετισμό του David Bowie. Πιθανώς, θεώρησαν ότι δεν είχε πολιτικά κίνητρα όπως, η αναφορά του Eric Clapton σε έναν υπερσυντηρητικό και ρατσιστή πολιτικό, που, τελικά, τους αφύπνισε.
Η πρώτη αντίδραση ήλθε με αφορμή το ξέσπασμα μίσους του Eric Clapton και ήταν από το φωτογράφο και ακτιβιστή Red Saunders, που μαζί με το φίλο του Roger Huddle και μία ομάδα καλλιτεχνών του δρόμου με την ονομασία Kartoon Klowns έστειλαν μία ανοιχτή επιστολή στα μουσικά έντυπα NME, Melody Maker και Sounds και την αριστερή εφημερίδα Socialist Worker καταγγέλλοντας τον Clapton και υπενθυμίζοντάς του ότι η μισή του μουσική είναι μαύρη.
"Half your music is black. You’re rock’s biggest colonist…..Who shot the Sheriff, Eric? It sure as hell wasn't you!".
(Μτφ. Η μισή σου μουσική είναι μαύρη. Είσαι ο μεγαλύτερος αποικιοκράτης του rock… Ποιος πυροβόλησε το σερίφη (ειρωνική αναφορά στο I Shot The Sheriff του Bob Marley, που μόλις είχε διασκευάσει ο Clapton); Το βέβαιο είναι πως δεν ήσουν εσύ!)
Ο Roger Huddle κάλεσε τους αναγνώστες να οργανώσουν ένα κίνημα ενάντια στη ρατσιστική μουσική καλώντας για πρώτη φορά κόσμο να συνταχθεί και να υποστηρίξει μία νέα οργάνωση υπό τον τίτλο Rock Against Racism.
Η ανταπόκριση ήταν τεράστια. Έτσι, το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς έγινε η πρώτη συναυλία σε μία παμπ του ανατολικού Λονδίνου και η σπίθα άναψε. Λίγο μετά, ήλθε και το fanzine της οργάνωσης, το Temporary Hoarding με το πρώτο του editorial να ξεκαθαρίζει και τους σκοπούς: «Θέλουμε επαναστατική μουσική, μουσική του δρόμου, μουσική που καταρρίπτει το φόβο. Μουσική της κρίσης. Μουσική του τώρα. Μουσική που αντιλαμβάνεται ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός. Ενάντια στο ρατσισμό. Αγάπα τη μουσική και μίσησε το ρατσισμό».
Οι πρώτοι που συντάχθηκαν ήταν μουσικοί της punk σκηνής που η έκρηξή του είχε συνταράξει συθέμελα τη βρετανική μουσική σκηνή, αλλά και τη βρετανική κοινωνία. Clash, Tom Robinson Band, X-Ray Spex και Sham 69, αλλά και οι Steel Pulse με τους Misty In Roots και τους Aswad από την, επίσης, πολύ δημοφιλή και αρεστή στους punks, reggae σκηνή του νησιού. Λίγο μετά, στην παρέα ενώθηκαν κι οι Buzzcocks με τους Specials. Μαύροι και λευκοί μουσικοί μαζί να δίνουν το στίγμα. Από δίπλα, η πολιτική πτέρυγα (αν μπορούμε, αυθαιρετώντας, να την ονομάσουμε έτσι) του κινήματος, παρακλάδι του σοσιαλιστικού κόμματος, το Anti-Nazi League.
ANL και RAR, από κοινού οργάνωσαν την πρώτη μεγάλη διαδήλωση και συναυλία στο Victoria Park του Λονδίνου στις 30 Απριλίου του 1978. Η συμμετοχή του κόσμου τεράστια κι η συναυλία μνημειώδης με μία από τις καλύτερες εμφανίσεις των Clash. Για την ιστορία, οι μουσικοί που εμφανίστηκαν ήταν οι Patrick Fitzgerald, X-Ray-Spex, The Clash, Tom Robinson Band, Steel Pulse. Το κίνημα μεγάλωνε μέρα την ημέρα και, μοιραία, «τρύπωναν» σε αυτό και αρκετοί που σκέφτονταν μόνο τη δική τους προβολή. Υπήρχαν, όμως, και πολλοί που ούτε να ακούσουν δεν ήθελαν, παρότι δηλωμένοι αντιρατσιστές και αντιφασίστες. Sex Pistols και Stranglers, οι βασικότεροι.
Η αλήθεια είναι ότι η οργάνωση αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία από την punk σκηνή και δεν κατάφερε να προσελκύσει πολλά ονόματα. Οι Clash κι ο Tom Robinson ήταν αναμενόμενοι. Πολιτικοποιημένοι και με ξεκάθαρη αριστερή τοποθέτηση. Όμως, οι Stranglers αρνήθηκαν και αποφάσισαν να ακολουθήσουν τη δική τους πορεία σε ένα μοναχικό, δικό τους αγώνα ενάντια στο ρατσισμό. Όπως αποκάλυψε αργότερα και ο leader τους, Jean-Jacques Burnel, ήταν πικραμένος από τις κακές κριτικές και τους άδικους χαρακτηρισμούς που εισέπραξε από τους συντάκτες του ΝΜΕ, Tony Parsons και Julie Burchill (ο πρώτος τον είχε αποκαλέσει ομοφυλόφιλο και ναζί!), και οι δύο ταγμένοι στο σοσιαλιστικό κόμμα, αλλά είχε και ιδεολογικές αντιρρήσεις μιας και δεν ήθελε να συνταχθεί με ένα κόμμα ούτε με μία οργάνωση που χρησιμοποιούσε για σήμα της το σοβιετικό αστέρι. Άλλωστε, θα ήταν δύσκολο για ένα συγκρότημα που ηχογράφησε το No More Heroes να συνταχθεί με οποιοδήποτε κόμμα και να ακολουθήσει σύμβολα.
Η πραγματικότητα, επίσης, είναι πως στα χρόνια του Θατσερισμού και λίγο πριν την άνοδο της σιδηράς κυρίας, οι σοσιαλιστές της Μ. Βρετανίας χαρακτήριζαν κάποιον ναζί με μεγάλη ευκολία. Είναι, επίσης, περίεργο πώς δεν αντέδρασαν το ίδιο έντονα με το ναζιστικό χαιρετισμό του David Bowie. Πιθανώς, θεώρησαν ότι δεν είχε πολιτικά κίνητρα όπως, η αναφορά του Eric Clapton σε έναν υπερσυντηρητικό και ρατσιστή πολιτικό, που, τελικά, τους αφύπνισε.
Παρόλα αυτά, ένα κομμάτι της αριστεράς έβλεπε το punk με μισό μάτι, καθώς τους θεωρούσε μηδενιστές. Βεβαίως, τραγούδια των Clash και του Tom Robinson ήταν πολύ πιο αριστερά από το σοσιαλιστικό κόμμα και η κριτική τους έμοιαζε απλοϊκή, αλλά πιο εύστοχη και περισσότερο αποδοτική στη νεολαία. Προσθέστε σε αυτό και το γεγονός ότι τα περισσότερα συγκροτήματα που ανέβηκαν στις σκηνές των διοργανώσεων αμείβονταν. Κι οι punks, όμως, δεν καλοέβλεπαν την αριστερά, πρώτα και κύρια λόγω της σύνδεσής της με τη Σοβιετική Ένωση, αλλά και επειδή πολλοί διανοούμενοι της αριστεράς, στη σύγχυσή τους, θεωρούσαν ότι οι punks έχουν σχέση με τους νεοναζί και τους skinheads. Με τους δεύτερους το μόνο κοινό σημείο ήταν ο ενδυματολογικός κώδικας σε ένα μεγάλο του κομμάτι. Με τους πρώτους μόνο η υιοθέτηση –και πάλι ενδυματολογικά- του αγκυλωτού σταυρού το οποίο το έκαναν περισσότερο ειρωνικά, αρνούμενοι τις αξίες.
Το βρετανικό punk, όμως, ήταν γνήσια πολιτικό. Παρότι, ακόμα και κάποιοι αναγνωρισμένοι μουσικοκριτικοί, όπως ο Lester Bangs του Rolling Stone, θεωρούσαν το punk αφελές στην προσέγγισή του στο ρατσισμό και το φασισμό. Ίσως και να ήταν…
Όπως κι αν έχει, πάντως, η ίδρυση του Anti-Nazi League και του Rock Against Racism έκανε τη βρετανική νεολαία να δει τα πράγματα με άλλο μάτι και, γιατί όχι, να πολιτικοποιηθεί ξανά και να αρχίσει να αντιδρά πιο έντονα. Ήταν η πρώτη φορά που μουσική και πολιτική συντάσσονταν απέναντι σε ένα εχθρό.
To National Front προσπάθησε να απαντήσει με το Rock Against Communism, μία υποτιθέμενα αντικομμουνιστική μόνο συναυλία, αλλά απέτυχε παταγωδώς αφού κατάφερε να μαζέψει μόνο μικρά συγκροτήματα που ούτως ή άλλως είχαν σχέση μαζί του και οι στίχοι τους ήταν ακραία ρατσιστικοί. Dentists, Ventz, Crap και Tragic Mind ήταν μερικά από αυτά και, μάλλον, τα πιο γνωστά. Και όλα από το Leeds, μία πόλη που είχε -μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του '80, τουλάχιστον- μεγάλο ποσοστό υποστηρικτών του National Front και του ναζισμού. Ακόμα και σήμερα οι νοσταλγοί του ναζισμού διοργανώνουν εκεί ετήσιο φεστιβάλ.
Δυστυχώς, το κοντόφθαλμο της στοχοποίησης μόνο του National Front, του αντίστοιχου, σχεδόν, της δικής μας Χρυσής Αυγής, οδήγησε στο ξεφούσκωμα του κινήματος αφού η Μάργκαρετ Θάτσερ με την ακροδεξιά πολιτική της απορρόφησε τους ψηφοφόρους του ακροδεξιού κόμματος. Μοιραία, με την ανυπαρξία του έπαψε να έχει και λόγο ύπαρξης το RAR, που ξεφούσκωσε λίγα χρόνια μετά.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’00 έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια αναβίωσης του κινήματος στις ΗΠΑ με κονσέρτα στο Central Park της Νέας Υόρκης και πρωτεργάτη τον Immortal Technique.
Δυστυχώς, το κοντόφθαλμο της στοχοποίησης μόνο του National Front, του αντίστοιχου, σχεδόν, της δικής μας Χρυσής Αυγής, οδήγησε στο ξεφούσκωμα του κινήματος αφού η Μάργκαρετ Θάτσερ με την ακροδεξιά πολιτική της απορρόφησε τους ψηφοφόρους του ακροδεξιού κόμματος. Μοιραία, με την ανυπαρξία του έπαψε να έχει και λόγο ύπαρξης το RAR, που ξεφούσκωσε λίγα χρόνια μετά.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’00 έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια αναβίωσης του κινήματος στις ΗΠΑ με κονσέρτα στο Central Park της Νέας Υόρκης και πρωτεργάτη τον Immortal Technique.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου